Vind je lezen, spellen, rekenen, automatiseren en/of begrijpend lezen lastig? Zie je dansende letters tijdens het lezen of kun je het leren onder druk of onder druk werken niet lang volhouden? Het is heel goed mogelijk dat dit te maken heeft met je ogen.

Kinderen (en volwassenen) met dyslexie of andere lees- en/of leerproblemen hebben vaak moeite met het richten van de ogen (fixatie disparatie) en/of het gericht houden van de ogen (instabiele focus). Hierbij is de samenwerking tussen de ogen niet optimaal.

Als er sprake is van fixatie disparatie (FD) zie je eigenlijk een dubbel beeld zonder dat je dat zelf door hebt. Als je met twee ogen naar een voorwerp kijkt, dienen de beide ooglijnen direct in of op het voorwerp te kruisen. Alleen op het kruispunt van de ooglijnen kun je enkel zien. Bij FD kruisen de ooglijnen ruim vóór het voorwerp of ruim er achter. Dit geeft dus dubbelzien.

Het kost de hersenen veel moeite om dit te corrigeren. Als de FD zo ernstig is dat de hersenen het dubbele beeld niet meer kunnen corrigeren, ziet je dit:

Bij een instabiele focus kun je de ogen niet juist gericht houden. Feitelijk wordt er een verspringend beeld waargenomen. Ook hier hoef je niks van te merken omdat de hersenen hiervoor corrigeren. Is de instabiele focus te sterk, dan wordt er onvoldoende gecorrigeerd en zie je soms dansende of zwevende letters in het boek:

Door de FD en instabiele focus kan een kind de visuele informatie niet goed opnemen. De kinderen waar het om gaat, krijgen vaak hoofdpijn, kunnen zich niet goed concentreren, kijken vaak weg en doen gewoon niet meer mee met de les. Soms ontwikkelt het kind een gedragsprobleem of wordt het somber.

In beide gevallen komt dat voort uit frustratie: lezen en schrijven, maar ook bordkijken, is extreem vermoeiend en lukt gewoon niet goed genoeg. De correctie in de hersenen kost simpelweg te veel energie. In het volgende filmpje is te zien hoe moeilijk lezende kinderen hun ogen gebruiken tijdens het lezen: https://youtu.be/t3BO9On4ASE. In hun hersenen gebeurt dan ongeveer het volgende: https://geon.github.io/programming/2016/03/03/dsxyliea.